Architraaf (Architectuur)

Laatst bijgewerkt: 05-05-2025


Definitie

De architraaf is in de klassieke bouwkunst het onderste, dragende horizontale deel van een hoofdgestel, dat direct op de kapitelen van de zuilen rust.

Omschrijving

In de klassieke architectuur, zoals de Dorische, Ionische en Korinthische ordes, is de architraaf een essentieel onderdeel van het hoofdgestel. Het hoofdgestel bevindt zich boven op de zuilen en bestaat, van onder naar boven, uit de architraaf, het fries en de kroonlijst. Oorspronkelijk fungeerde de architraaf als een massieve balk (hoofdbalk of epistyl) die de belasting van de bovenliggende constructie, zoals het fries en de kroonlijst, overbracht op de zuilen. De klassieke Griekse bouwmethode wordt ook wel architraafbouw genoemd vanwege de toepassing van deze horizontale balken op kolommen. De detaillering en profilering van de architraaf kunnen variëren per bouwstijl. In de Dorische orde bestaat de architraaf meestal uit een vlakke band, terwijl bij de Ionische en Korinthische orde de architraaf vaak is opgebouwd uit meerdere horizontale banden, fasciae genaamd.

Architraafbouw vs. Gewelfbouw

De klassieke Griekse bouwkunst kenmerkt zich door architraafbouw, waarbij horizontale architraven rusten op verticale kolommen. Dit staat in contrast met de latere Romeinse bouwkunst, die meer gebruik maakte van gewelfbouw en bogen om krachten af te voeren. Een nadeel van architraafbouw is dat het minder goed bestand is tegen horizontale krachten, zoals bij aardbevingen, en dat de overspanningen beperkt zijn door de trekkracht van het gebruikte materiaal, vaak natuursteen.

Modern Gebruik

Naast de toepassing in klassieke architectuur, wordt de term architraaf tegenwoordig ook gebruikt voor het lijstwerk rondom een raam- of deurkozijn. Dit lijstwerk dient voornamelijk ter sierafwerking, vergelijkbaar met een plint langs de vloer, hoewel het in sommige gevallen ook een structurele rol kan hebben.

Vergelijkbare termen

Fries

Gebruikte bronnen: